Strategisch Project Groene Noordrand
© Lander Loeckx
In het noorden van de Vlaamse Rand rond Brussel ligt een verrassend mooi landelijk gebied met eeuwenoude watermolens en weidse open kouters, slingerend doorheen de gemeentes Asse, Wemmel, Grimbergen, Meise en Vilvoorde. Geprangd tussen de Ring, andere drukke verkeersassen zoals de E40 en N9 en het Zeekanaal Brussel-Schelde, vinden we nog een relatief luwe, open ruimte met beekvalleien en open kouters. De Maalbeek en haar zijbeken vormt de groenblauwe ruggengraat van het gebied.
Natuur- en bosgebieden overlappen met landbouw, industrie, bewoning, recreatie en een ringweg. Het gebied ondergaat vandaag en de komende jaren grondige veranderingen. Door de grote (rand)stedelijke druk is het hierbij erg belangrijk dat de ruimte op een slimme, doordachte manier benut wordt. Daarvoor werd een strategisch project opgestart. Het project pleit vóór en werkt samen aan een Groene Noordrand, zodat toekomstige generaties nog meer kunnen genieten van dit landelijke én randstedelijke landschap.
In de tijdslijn krijg je een overzicht van het traject van Strategisch Project Groene Noordrand. Na heel wat voorbereidend visiewerk gaan de projecten nu in uitvoering.
Januari 2024
De landschapsbrede aanpak van Strategisch Project Groene Noordrand bewijst haar succes. Begin 2024 keurde Departement Omgeving de derde projectperiode goed. Na de vertaling van het beleid naar een gebiedsvisie, is het nu tijd voor de schop in de grond!
December 2023
Lopend project
De Vilvoordse wijk Koningslo kent nog heel wat verrassende open binnengebieden in haar dichtbebouwd weefsel. Deze kamers vormen de groene longen voor de buurt.
Dit Groene Rand-project wil de bestaande landschapselementen in de open ruimtekamer Keelveld versterken en de natuur- en landschapsbeleving en biodiversiteit vergroten. Er komen bos, hagen, heggen, houtkanten, hoogstambomen, poelen... Ook recreatie en natuurlijke speelaanleidingen krijgen een plek in Keelveld.
September 2023
Afgerond project
Het programma Water+Land+Schap Klimaatrobuuste Groene Noordrand (WLS KGN) focust op de droogte- en wateruitdagingen in de Maalbeek-, Amelvonnesbeek- en Tangebeekvallei en op hun aanliggende kouters. Via verschillende acties wil WLS KGN het landschap duurzaam wapenen tegen de weersextremen die op ons afkomen.
De Amelvonnesbeek, de grootste zijbeek van de Maalbeek loopt van west naar oost doorheen Plantentuin Meise, door een boscomplex en de graslanden, langsheen de kasteelvijver. De beek stroomde jaren door het grasland in een rechtgetrokken tracé van 120 m. De hele zone langs de beek is overstromingsgebied waar het risico op wateroverlast net als bij het hele verdere stroomafwaartse traject groot is.
Door de beek opnieuw te laten meanderen vertraagt de waterafvoer en krijgt natte natuur meer kansen. Dit stuk beek is voortaan dubbel zo lange en kan maar liefst 10 x meer water bergen. Het moerasbos wordt later aangeplant.
Bekijk het filmpje van de Hermeandering Amelvonnesbeek.
April 2023
Afgerond project
Regionaal Landschap Brabantse Kouters en gemeente Meise herstelden, met de steun van de provincie Vlaams-Brabant, de voorbije twee jaar de Pastorietuin, een park naast de Plantentuin in Meise-centrum. De bomen werden gesnoeid en aangevuld met nieuw inheems plantgoed. In de vijver werd het slib geruimd en de oevers hersteld. Ook het bouwkundig erfgoed kreeg een opknapbeurt door de restauratie van de tuinmuur en het paviljoen.
2023 - 2025
Goedgekeurd en lopend project
Regionaal Landschap Brabantse Kouters, gemeenten Asse, Meise, Merchtem, Wemmel, Grimbergen, stad Vilvoorde, Den Diepen Boomgaard en Plantentuin Meise zullen de komende drie jaar werken aan een klimaatrobuuster landschap in de Groene Noordrand. Met de verkregen subsidie van 1,3 miljoen euro van Vlaanderen maken we water op een duurzame manier beschikbaar voor landbouw en natuur door doelgerichte terreinacties. Een beloning voor jaren visie- en studiewerk.
Januari 2022
Lopend project
Het restperceel tussen de Sint-Donatuslaan en de Grimbergsesteenweg wordt een groene recreatieve instappoort tot de Tangebeekvallei.
De plek krijgt een gemengde heg van meidoorn, sleedoorn, kornoelje en haagbeuk aan de Sint-Donatuslaan en een houtkant als groenbuffer. In de kruidlaag komt een bloemenweide. Inheemse bomen zoals Zwarte Els en Wintereik zorgen voor schaduw op warme zomerdagen.
Door de grote variatie aan soorten wordt deze plek niet alleen biologisch waardevoller, maar ook een aangename belevingsplek.
Januari 2022
Lopend project
Het Beiaardplein in Grimbergen, gelegen tussen de Wolvertemsesteenweg, de Beiaardlaan en de Abdijstraat, krijgt een groenblauwe upgrade. De straat wordt onthard, de Maalbeek krijgt een groene extra bufferende winterbedding.
Een gemengde haag van meidoorn, sleedoorn, kornoeljen, haagbeuk, … zal het plein omringen en een lekker buffet vormen voor vlinders en bijen in de zomer en vogels in de winter. Een bloemenweide vervangt het saaie gazon en geeft ook ruimte aan regenwater om te infiltreren. Inheemse bomen als Winterlinde, Lijsterbes en Veldesdoorn zullen voor de nodige schaduw zorgen. En knotbomen langs de waterloop loodsen het typische uitzicht van de Maalbeekvallei tot in het centrum.
Dit biodivers natuurparkje moet ook een plek worden waar Grimbergenaars elkaar kunnen ontmoeten.
Begin 2021
Lopend project
Dit Natte Natuurproject wil het ‘Buurtpark Borcht’ (Grimbergen) kwalitatief, klimaatbestendig en ecologisch versterken.
Door het vernatuurlijken van de parkvijvers en de aanleg van wadi’s wordt plek gegeven aan natte natuurontwikkeling. De Tangebeekvallei wordt er terug beleefbaar, opgewaardeerd en in haar ecologisch functioneren hersteld. Een bewust inbrengen van natuurlijke speelelementen, rust- en vertoefplekken zal zorgen voor een aangename verblijf- en beleefplek.
Najaar 2020
Lopend project
Dit Natuur in je Buurt-project wil het oude landschapspark opnieuw een plaats geven in het landschap. Met streekeigen groen, een hoogstamboomgaard, een bloemenweide, hagen en houtkanten, knotbomenrijen en een mooie dreef van inlandse eik.
Een inrichting die past in de bredere aanpak van Strategisch Project Groene Noordrand die met de Maalbeekvallei als landschappelijke drager de open groene ruimte wil versterken metaandacht naar het kouterlandschap en het verbeteren van de recreatieve dooradering.
De zorginstelling wil deze landschappelijke integratie doortrekken naar de verschillende deelruimten
tussen de gebouwen en zo de natuur tot dichtbij de verschillende leefgroepen te brengen. Natuur zorgt immers niet alleen voor verkoeling op de site en meer biodiversiteit. Ze heeft ook een effect op de geestelijke gezondheid.
Voorjaar 2020
Lopend project
In het voorjaar 2020 stelde minister Demir haar ambitieuze ‘Bosuitbreidingsplan 2030’ voor: 4.000 ha tegen 2024, 10.000 ha tegen 2030. Meer bos staat gelijk aan meer biodiversiteit, een gezondere leefomgeving, klimaatadaptatie & klimaatmitigatie en toegankelijk en nabij groen voor ontspanning en rust. Het Groene Noordrandteam wil deze bosambitie op terrein helpen waarmaken. Daarnaast wordt de boscompensatie voor de ‘Werken aan de Ring’ eveneens gezocht in de regio.
Het Groene Noordrandteam wil daarnaast – met het beoogde groene netwerk in de ‘Groene Noordrand’ als leidraad - voor afstemming zorgen tussen alle bosinitiatieven, betrokken stakeholders (ANB, VLM, De Werkvennootschap, Departement Omgeving, Provincie – Bosgroep Vlaams-Brabant, gemeenten, …)
en andere lopende open ruimteuitdagingen.
Voorjaar 2020
Lopend project
Op 14 april 2020 keurt de Vlaamse regering dit Landinrichtingsplan Oostelijke Maalbeekvallei (VLM) goed. Dit deel van de Maalbeekvallei loopt van de kern van Grimbergen tot aan het Zennekanaal.
Het gebied bevat, naast haar groen-blauwe, veel erfgoedkwaliteiten en is grotendeels beschermd als dorpsgezicht. In het gebied komt er een nieuw park ten zuiden van het vliegveld. De verbinding voor wandelaars en fietsers tussen het centrum van Grimbergen en het kanaal wordt sterk verbeterd. Er komen maatregelen voor een betere waterbeheersing en enkele vijvers worden op een natuurlijke manier heringericht. Het erfgoed wordt opgewaardeerd en er komt een natuurlijk speelbos in de buurt van de Tommenmolen.
Eind 2019
Afgerond project
Het ‘Land van Amelgem’, is een voormalig deel van het abdijdomein van de Norbertijnen van Grimbergen, dat op een unieke manier qua structuur, omvang en functie bewaard is gebleven rond zijn drie polen, de kapel van Amelgem en de twee hoeves (Groot & Klein Amelgem).
Het gebied is beschermd als cultuurhistorisch landschap. Een gebied met heel wat uitdagingen en kansen, met vandaag een aantal conflictsituaties, tussen grootschalige landbouw en cultuurhistorisch open kouterlandschap mét kleine landschapselementen en trage wegen, tussen open ruimte en recreatie, tussen erfgoed en nieuwe invullingen,… De opmaak van een gedragen en geïntegreerde visie en bijhorend beheerplan is een noodzakelijke eerste stap in het behoud en versterken van de open ruimte in en rond Amelgem.
Zomer 2019
Afgerond project
Regionaal Landschap Brabantse Kouters, de provincie Vlaams-Brabant, Agentschap Natuur en Bos, Agentschap Onroerend Erfgoed en de stad Vilvoorde sloegen de handen in elkaar om een verborgen kelder in Park Drie Fonteinen in Vilvoorde te restaureren en als overwinteringsplaats voor vleermuizen te herbestemmen. Een ‘cultuur & natuur hand-in-hand’-plekje in de Groene Noordrand.
Najaar 2018 & 2019
Afgerond project
Bomen, bomenrijen en dreven vormen belangrijke ecologische verbindingen. Ze zijn ook vaak levend landschappelijk en cultuurhistorisch erfgoed. We moeten deze in ere houden en beheren. Ook in de Groene Noordrand maken we hier werk van: zo werd de Kastanjedreef aan de Liermolen langsheen de Maalbeek vakkundig gesnoeid.
Zomer 2018
Er wordt ook in de Groene Noordrand natuurlijk niet gestart vanaf een blanco blad. Op verschillende schaalniveaus werden reeds visies uitgeschreven en plannen gemaakt. Waardevolle input die we meenemen en aanvullen bij de opmaak van een gewenste open ruimtestructuur voor de Groene Noordrand .
De visiekaart - door alle partners gedragen - kan worden gebruikt als leidraad voor lopende en toekomstige projecten en programma’s binnen de Groene Noordrand. Via verschillende processen en projecten, reeds opgestart of gepland willen we deze visie met partners helpen waarmaken.
Voorjaar 2018
Afgerond project
In 2018 keurt minister Schauvliege het Landinrichtingsplan Hooghof goed. De gemeente Asse en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) maken samen met de verschillende partners werk van de opwaardering van de omgeving rond de hoeve ‘Hooghof’ te Zellik (Asse). De focus ligt hierbij op herstel en herinrichting van het openbaar domein (wegenis), erosiemaatregelen, recreatieve ontsluiting en de aanleg van een nieuw natuur- & waterparkje naast wijk Wilgendal. Het Groene Noordrandteam volgt de planvorming op en geeft linken aan met de ruimere Groene Noordrand.
Voorjaar 2018
Lopend project
De Maalbeek en haar zijloop de Amelvonnebeek vormen een belangrijke verbindende blauwe ader door de Groene Noordrand rond Brussel. De waterkwaliteit van de Maalbeek is de laatste jaren sterk verbeterd, maar toch blijven er nog een aantal knelpunten. Samen met alle waterpartners willen we op een geïntegreerde manier verder werken aan een betere waterkwaliteit voor de Maalbeek en haar zijlopen. Maar ook het teveel of droogte staan mee op onze agenda.
Lopend project
Kleine landschappelijke en cultuurhistorisch waardevolle landschapselementen met een hoge ecologische waarde zoals hagen, houtkanten, bomen, boomgaarden en poelen op particuliere eigendommen vormen mee het groene-blauwe netwerk in de Groene Noordrand.
Begin 2018
Lopend project
De Maalbeek (stromend van Asse over Wemmel naar Grimbergen) vormt de blauw-groene ruggengraat van de Groene Noordrand. Het ‘Landinrichtingsplan Groene Noordrand’ (VLM) wil inzetten op een geïntegreerde aanpak van landschapsherstel, natuurinrichting, ontsluiting voor zachte recreatie, erfgoed en verweving met duurzame landbouw in de hele valleizone en aangrenzende kouters.
Voorjaar 2017
Afgerond project
De Wemmelse Motte is een verborgen natuurparel op de grens van Wemmel en Asse. Een paradijs van orchideeën, zeldzame sprinkhanen én de slaapplek van reeën. Het is een belangrijke groene stapsteen tussen het Laarbeekbos in Jette en de Maalbeekvallei in de Groene Noordrand. Naast het versterken van de aanwezige biodiversiteit, richtten we er ook het eerste Wemmelse speelbos in. Een avontuurlijke speel- en picknickplek voor jong en oud.
Voorjaar 2017
Lopend project
Vandaag wordt gewerkt aan de R0 van morgen. We volgen de planvorming ambitieus en constructief op, vanuit onze terreinkennis en met onze Groene Noordrandvisie als leidraad. De landschappelijke integratie, het herstel en versterken van het groen-blauwe netwerk én het beperken van de harde ruimte inname zijn onze aandachtspunten.
September 2016
Samen met de gemeenten Asse, Wemmel, Meise en Grimbergen krijgt Regionaal Landschap Brabantse Kouters in 2016 vanuit de Vlaamse Overheid groen licht om samen met vele – lokale en bovenlokale - partners via overleg, studiewerk en terreinrealisaties te werken aan de Groene Noordrand. Het feestelijke startschot wordt gegeven in de Plantentuin Meise.
